برچسب: مهندسی شهرسازی

مسئولیت حقوقی و وظایف مالک و کارفرما در ساخت و ساز

مراحل زیادی در اجرای یک پروژه ساختمانی طی می شوند که مهم ترین مرحله از میان آن ها، مرحله ساخت است. روزانه ساختمان های بسیاری ساخته می شوند و گزارش های نشان دهنده خسارت های حاصل از برحی اشتباهات در ساخت و ساز دیده و شنیده می شوند که تعداد آن ها روز به روز زیادتر می شود. این مشکلات، بیش تر به خاطر رعایت نکردن مقررات ایمنی هستند. به عنوان مثال، امکان دارد خاکبرداری اشتباه، سبب آسیب دیدن خانه های مجاور گردد یا افراد رهگذر به خاطر سقوط متریال های ساختمانی یا فرو ریختن دیوارهای در حال ساخت، صدمه ببینند. مهم ترین کار در این گونه مواقع، پیگیری قانونی می باشد. در واقع، سوالی که ایجاد می شود، این است که مسئولیت حقوقی این آسیب ها و خسارات، بر عهده چه کسی می باشد. با توجه به این که این مشکلات، ممکن است گریبان هر شهروندی را بگیرند، خوب است از قوانین مربوط مرتبط با مسئولیت حقوقی ساخت و ساز و روش های پیگیری و حق و حقوق خود راجع به این گونه خسارات، آگاه باشید تا بتوانید در صورت نیاز، اقدامات مورد نیاز را به موقع انجام دهید. در ادامه با پویانو همراه باشید تا در رابطه با مسئولیت حقوقی و وظایف مالک و کارفرما در ساخت و ساز ، اطلاعات بیش تری کسب نمایید.

چه عواملی در ساخت‌وساز سبب ایجاد خسارات مالی و جانی می‌شوند؟

همان طور که پیش تر عنوان شد، در فرایند ساختمان سازی امکان دارد رعایت نکردن مقررات ایمنی و بی توجهی بعضی از مسئولین پروژه، سبب ایجاد آسیب و خسارات مختلف به شکل سطحی و گاهی نیز به صورت جبران نشدنی گردد.

یکی از دلایل عمده و رایج در این روزها، رعایت نکردن مقررات ایمنی و نظارت صحیح بر سازه های مباشد. با این که قانون نظام مهندسی در ایران حاکم است و افراد زیادی در این سازمان ها مشغول به فعالیت هستند، تعداد ساختمان هایی که بدون توجه به ضوابط ساخته می شوند، روز به روز زیادتر می شود.

از عوامل دیگری که سبب ساخته شدن این ساختمان های بی کیفیت می گردد، آشنایی نداشتن مهندسین به حیطه کاری و توانایی نداشتن آن ها در نظارت به رعایت کردن مقررات ایمنی و ضوابط یک ساختمان محکم می باشد.

این گونه ریزش ها دلایل گوناگونی دارند که به عنوان مثال، در بعضی مواقع، ریزش به خاطر رعایت نکردن مقررات ایمنی و عدم استفاده از سازه نگهبان یا عدم توجه به دستورالعمل های خاکبرداری در املاک مجاور می باشد که همان گودبرداری غیر اصولی است. البته بعضی از ساختمان های موجود، بسیار غیر اصولی هستند و از همین رو شاهده آسیب ها و ریزش های بسیار با اعمال کوچک ترین تغییرات در زمین های مجاور می باشیم. مهم ترین دلیل ایجاد خسارات و آسیب های مذکور، نظارت نامناسب مسئولین پروژه است.

چه کسی مسئولیت حقوقی خسارت‌های وارده در طی ساخت‌وساز را عهده دار است؟

گاهی اتفاق می افتد که در اثر گودبرداری یا مراحل ساخت، مقررات ایمنی، نادیده گرفته می شوند یا به خاطر بی توجهی مسئولین پروژه ها، آسیب های خطرناکی به افراد یا اماکن وارد می گردد. در این صورت با پیگیری صحیح و شکایت، مقصر اصلی مشخص می گردد و فرد می تواند از حق خود دفاع نماید. البته گاهی نیز اتفاق می افتد که رسیدگی به این شکایات، مدت زمان بسیاز زیادی می طلبد و این نیز به خاطر کم کاری مسئولین می باشد.

 هر کسی بدون جواز قانونی به شکل عمد با به خاطر بی احتیاطی به جان، مال یا حق کس دیگری صدمه بزند، به طوری که سبب ضرر مادی یا معنوی آن فرد شود، مسئول جبران خسارت حاصل از کار خود می باشد. قانون تصریح می کند که در صورت ورود خسارت به کسی در نتیجه بی احتیاطی یا عدم رعایت نظام های دولتی، مقصر یا مقصرین حادثه، مسئول جبران آن می باشند که البته مقدار خسارت وارد شده و حدود تقصیر و مسئولیت و تاثیر هر یک از افراد دخیل در خسارت با توجه به نظر کارشناس، مشخص می شود.

از طرف دیگر، قانون گذار در صورتی که بی احتیاطی یا عدم رعایت نظام های دولتی منجر به قتل غیر عمد شود، بر اساس ماده ۶۱۶ قانون مجازات اسلامی، ضمانت اجرای کیفری منظور شده است که بر اساس آن، مقصر طی ۱ تا ۳ سال به حبس محکوم شده و در صورت مطالبه اولیای دم، باید دیه را پرداخت نماید.

آیا قانونی برای مسئولیت حقوقی و بررسی این خسارات وجود دارد؟

بله، طبق آن چیزی که ذکر شد، قوانین محکمی در این رابطه وضع شده اند. به گفته قاضی دادگستری، با توجه به بند ۹ ماده ۲ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، اصل حاکم بر همه روابط و فعالیت های همه اشخاص حقیقی و حقوقی مرتبط با ساختمان است و این مقررات مجموعه اصول و قواعد فنی و آیین نامه کنترل آن هاست که رعایت کردن آن ها در طراحی، محاسبات، اجرا، بهره برداری و نگهداری ساختمان ها

برای اطمینان حاصل نمودن از ایمنی، بهداشت، بهره دهی خوب، آسایش و صرفه اقتصادی، الزامی می باشد.

 ماموران شهرداری نیز وظیفه دارند بر ساختمان ها نظارت کنند و هر زمان از موارد تخلف در جواز به موقع جلوگیری ننمایند یا در رابطه با صدور گواهی تطابق ساختمان با جواز، تقصیری را مرتکب شوند، بر اساس مقررات قانونی به تخلف آن ها رسیدگی خواهد شد. تگر عمل ارتکابی مهندسین ناظر و ماموران شهرداری واجد جنبه جزایی نیز باشد، از این لحاظ نیز قابل تعقیب خواهد بود. از سروی دیگر بر اساس تبصره ۲ ماده هفت مصوبه شورای عالی اداری، نظارت بر صحت جریان کارها و کنترل های مورد نیاز در چارچوب مقررات به عهده شهرداری ها خواهد بود.

وقتی نام مهندس ناظر ذکر نمی‌شود، آیا راهی برای مطرح کردن شکایت هست؟

باید توجه کرد در صورت توافق ناظر و کارفرما مبنی بر تفویض مسئولیت ناظر به کارفرما این توافق به خاطر عدم تطابق با قانون، رفع کننده مسئولیت مهندس ناظر نمی باشد و علاوه بر مسئولیت مدنی و کیفری، طبق مواد ۹۰، ۹۱ و ۹۲، آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان در صورت مطرح شدن شکایت و احراز تخلف ناظر، می تواند محرومیت موقت از استفاده از پروانه اشتغال تا محرومیت دائمی و باطل شدن پروانه را شامل شود.

بنابراین، با رعایت همه جوانب و در نظر گرفتن اسباب مستقیم یا غیر مستقیم ورود ضرر بر اساس قانون، مسئولیت مدنی برابر با مواد ۱، ۲، ۱۱، ۱۲ و ۱۴ قانون می توان مسببان را مکلف به جبران کردن آسیب ها و خسارت های وارد شده نمود. این خسارت، سامل آسیب های مالی به مالکین و همسایگان و همچنین خسارت جانی می باشد و فردی که مجرم شناخته می شود، بایستی همه مسئولیت حقوقی را قبول کرده و خسارت وارد شده را جبران کند یا مورد مجازات قرار گیرد.

آیا مسئولیت حقوقی خسارات وارده بر عهده مالک است؟

۸ دهه است که قانون مدنی، تصویب شده است. در این قانون ذکر می شود که صاحل دیوار یا بنا، مسئول خسارت هایی می باشد که خراب شدن آن دیوار یا بنا ایجاد می کند.

البته این موضوع، زمانی صدق می کند که خرابی ساختمان در نتیجه عیبی باشد که مالک از آن آگاه باشد یا این که عیب مذکور در اثر مراقب نبودن او حاصل شده باشد. بنابراین در قانون مدنی، مالک، مسئولیت ساختمان خود را بر عهده دارد و در ضمن، مسئول این است که در اثر خرابی آن بنا به کسی نیز خسارتی وارد نگردد. در صورتی که خسارتی وارد شود، مالک در این رابطه، مسئول می باشد.

البته کسی که مسئولیت ایمنی و محافطت از ساختمان را عهده دار است، در صورتی که مسئولیت ناشی از نگهداری به عهده او گذاشته شده باشد، این مسئولیت را بر عهده دارد.

ممکن برخی اوقات، بی دقتی مالک از انجام کاری، سبب مسئولیت حقوقی او در رابطه با این خسارات گردد. به عنوان مثال، اگر برای جلوگیری از ورود کودکان به محل ساخت و ساز، مانعی ایجاد نشده باشد و در نتیجه، کودکان در این محل با آسیبی مواجه شوند. در صورتی که شروط لازم فراهم گشته باشد، مالک باید نسبت به جبران خسارت دیگران اقدام کند، مگر این که این خسارت، حاصل از یک امر غیر اجتناب مانند زمین لرزه باشد یا فردی جز مالک، باعث ایجاد خسارت شده باشد.

مالک بنا، مسئول خسارات مالی و جانی حاصل از خراب شدن ساختمان است. امکان دارد این خسارات به خاطر دخالت مالک و صورت گرفتن کاری ایجاد شده باشند، مثل تغییر دادن فضای داخلی خانه یا جا به جا کردن دیوارها که سبب کم شدن ایمنی ساختمان و ریزش آن می گردند.

مسئولیت حقوقی کارفرما در اثر ایجاد مشکل و خسارت چیست؟

کارفرمای هر پروژه، مسئولیت هایی بر عهده دارد که عدم توجه به آن ها باعث ایجاد هر ج و مرج و ایجاد مشکل می گردد. به عنوان مثال به یک سری از این مسئولیت ها اشاره می کنیم: هماهنگی بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان و خسارات جانی وارده به کارکنان در محل کار.

در چنین مواردی، کارفرما باید خسارات جانی وارد را جبران کند. منظور از جبران نیز پرداخت هزینه های پزشکی و غرامت نقص عضو یا مرگ کارکنان می باشد.

بیمه نامه های مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان، شامل سه دسته عمرانی، ساختمانی و اداری می شوند که کارفرما همه این ها را تنظیم و بررسی می نماید.

از دیگر وظایف و مسئولیت های کارفرما می توان به موارد زیر اشاره نمود:

از زمینه های توسعه بیمه نامه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان، پروژه های ساخت و ساز می باشند که در حال حاضر نیز چیزی در حدود هشتاد درصد از بیمه نامه ها، مسئولیت مدنی در قبال کارکنان در زمینه احداث بنا می باشد و بقیه بیمه نامه ها از این نوع در زمینه پروژه های عمرانی، مثل سدسازی، راه سازی، شبک های جمع آوری فاضلاب و شبکه های آب رسانی و همچنین کارخانه های تولید آجر می باشد.

در این موارد، اگر حادثه ناگواری رخ دهد، مثلا اگر کارگری از ارتفاع سقوط کند و به این خاطر فوت نماید، در بیش تر مواقع، صاحب کار، معمار و ناظر در مقابل زیان دیده به شکل مشترک، مسئول هستند و باید خسارت وارده را جبران نمایند.

اگر کارگران، سبب وارد شدن خسارت به دیگران گردند، این شرایط، شامل بیمه مسئولیت سازندگان در برابر اشخاص ثالث خواهد بود.

در صورتی که کارفرما مسئولیت های خود را به صورت صحیح انجام ندهد، هرج و مرج ایجاد می شود و ساخت و ساز به شکل استاندارد انجام نمی شود. در چنین شرایطی اگر خسارتی ایجاد گردد، کارفرما نیز مسئول است.

بیمه مسئولیت مدنی چیست؟

این بیمه به کارمندان شرکت تعلق دارد که در صورت بروز هر گونه خسارت یا اتفاقی، بیمه گزار که طرف کارفرما می باشد، مسئول رسیدگی به وضعیت کارمندان است. در واقع، وقتی در نتیجه رفتار یا عمل یک فرد یا عده ای از افراد، دیگر افراد با خسارت و آسیب رو به رو شوند، مسئولیت مدنی، تحقق پیدا می کند و این یعنی گروه اول وظیفه دارند خسارت وارده به گروه دوم را جبران نمایند. به این پدیده، زیان خصوصی نیز گفته می شود. جالب است بدانید که گاهی یک کار زیان آور می تواند فقط سبب وارد شدن ضرر به جامعه شود (مسئولیت کیفری) یا فقط سبب آسیب رسیدن به افراد جامعه گردد (مسئولیت مدنی) یا هر دو را شامل شود.