مهندسان فارغ التحصیل شده در رشته های مرتبط به حوزه ساختمان برای فعالیت قانونی نیازمند دارا بودن کلیه شرایط عضویت در نظام مهندسی و دریافت عضویت رسمی در سازمان نظام مهندسی ساختمان هستند. عضویت در این سازمان و دریافت شماره رسمی نظام مهندسی برای مهندسان فرصت ورود به بازار کار و موقعیت های شغلی مناسبی را به همراه دارد. این در حالیست که علاوه بر عضویت مهندسان نیازمند اخذ پروانه اشتغال به کار از وزارت راه و شهرسازی نیز هستند.
در صورت دریافت پروانه اشتغال به کار و شماره عضویت رسمی از سازمان نظام مهندسی مهندسان قادر به فعالیت در کارهای تجاری و خدماتی همچون تاسیس شرکت و دفاتر مهندسی یا پیوستن به دفاتر مهندسی موجود و استفاده از امتیاز سهمیه موجود خود برای فعالیت, هستند.
مدارک و شرایط عضویت در نظام مهندسی
شرایط عضویت در نظام مهندسی داشتن حداقل مدرک لیسانس و بالاتر در رشته های مهندسی ذکر شده از دانشگاههای مختلف مورد تایید وزارت علوم است. برای دریافت عضویت باید با در دست داشتن مدارک شامل فتوکپی برابر اصل مدرک تحصیلی, فتوکپی برابر اصل شناسنامه و عکس, به سازمان نظام مهندسی موجود در شهر خود مراجعه کرده و با تکمیل فرم مربوطه و پرداخت مبلغ حق عضویت درخواست خود را رسمی نمایند.
شرایط اخذ پروانه اشتغال به کار
مهندسان, کاردانان فنی و معماران تجربی در ۷ رشته مهندسی معماری, مهندسی عمران, مهندسی برق, مهندسی مکانیک, مهندسی شهرسازی, مهندسی نقشه برداری و مهندسی ترافیک برای دریافت مجوز اشتغال به کار در رشته و حوزه فعالیت مدنظر خود نیازمند آن هستند تا در آزمون نظام مهندسی شرکت نمایند.
مهندسان پس از گذشتن بین سه سال (برای لیسانس) و یک سال (برای دکترا) از زمان فارغ التحصیلی این امکان برای آنها فراهم می شود که برای اخذ پروانه اشتغال به کار در آزمون نظام مهندسی شرکت نمایند. برای کاردانان این زمان بین ۵ تا ۶ سال بسته به نوع مدرک است تا امکان شرکت در آزمون کاردانان فنی ساختمان فراهم شود. همچنین معماران تجربی نیازمند ۷ تا ۱۹ سال (بسته به شرایط مندرج در قانون) سنوات کاری برای شرکت در آزمون معماران تجری هستند.
ازمون نظام مهندسی در رشته های مختلف و حوزه های تخصصی همچون نظارت, اجرا, طراحی و محاسبات, معمولا سالی دو بار توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان برگزار می شود. پذیرش در این آزمون به مهندسان فرصت دریافت پروانه اشتغال به کار از وزارت راه و شهرسازی و امکان فعالیت به عنوان کارشناس رسمی این وزارت را به آنها می دهد.
اغلب مهندسان جهت پذیرش در این آزمون ها اقدام به شرکت در دوره های آمادگی آزمون نظام مهندسی و انجام چندین آزمون آزمایشی نظام مهندسی آنلاین می نمایند. آزمون آزمایشی نظام مهندسی و دوره های آمادگی آزمون ورود به حرفه به تفکیک تمامی رشته ها همچون مهندسی عمران, معماری, برق و … و گرایش های آنها همچون (طراحی, نظارت, محاسبات, اجرا) توسط گروه آموزشی ۲۲مبحث برگزار شده و در دسترس مهندسان گرامی قرار گرفته است.
اگر شما عاشق طراحی و ساخت چیزهای مختلف هستید و در درس ریاضی و فیزیک هم نمره خوبی دارید، شغل مهندس عمران مناسب شماست.
به عنوان مهندس عمران،شما به طراحی و مدیریت انواع پروژه های ساختمانی از تعمیر پل گرفته تا ساخت یک استادیوم ورزشی جدید می پردازید. برای مهندسی عمران باید در ریاضیات و مهارت های فناوری اطلاعات, عالی باشید. همچنین باید بتوانید به خوبی طرح ها و ایده های خود را برای دیگران بیان کرده و در نتیجه باید مهارت های ارتباطی بسیار خوبی داشته باشید. برای دست یابی به شغل مهندسی عمران باید مدارک معتبر دانشگاهی کسب نمایید.
به عبارت دیگر یک مهندس عمران به دنبال این است که بتواند در پروژه‌های مختلف عمرانی در زمینه‌های ساختمان‌سازی، راه‌سازی، پل‌سازی، برج‌سازی، سازه‌ها و بناهای آبی، جمع‌آوری و دفع فاضلاب و غیره مسئولیت طراحی، محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرا را بر عهده گیرد.
مهندسی عمران از جمله مشاغلی است که هدف آن کاربرد علم در ایجاد سازندگی و عمران است. یعنی هرچیزی که به آبادی یک کشور باز می‌گردد مانند سد، فرودگاه، جاده، راه آهن، برج، تونل، دکل‌های مخابراتی، ساختمان‌های مقاوم در برابر زمین‌لرزه، سیل و آتش و نیروگاههای برق و مصالح سبک، ارزان و با کیفیت مناسب برای ساخت و ساز، در حیطه کار مهندس عمران قرار می‌گیرد. برای آغاز تمامی پروژه‌های عمرانی به یک مهندس کارآمد عمران نیاز داریم تا علاوه بر رعایت جنبه‌های فنی و اجرایی، اقتصادی نیز عمل کند. چون اقتصادی بودن یک اصل در مهندسی عمران است.
به طور معمول مهندس عمران به صورت تمام وقت کار می کند. در صورت بروز مشکل یا وجود ضرب الاجل برای اتمام بعضی از پروژه ها، لازم است در خارج از ساعات معمول نیز کار کند. زمان کاری مهندس عمران معمولا بین دفتر کار و محل پروژه تقسیم می شود. کار در محل پروژه با شرایط آب و هوایی مختلف و معمولا با سفرهای کاری همراه است.
در ادامه با وظایف مهندس عمران، مهارت و توانمندی های مورد نیاز مهندس عمران، تحصیلات لازم برای ورود به شغل مهندسی عمران، فرصت شغلی و بازار کار مهندسی عمران، درآمد و حقوق مهندس عمران و مشاهیر این حوزه آشنا می شوید
وظایف مهندس عمران
زمینه های تخصصی مهندسی عمرانشامل موارد زیر است :
سازه- سدها، ساختمان ها، سکوهای دریایی و خطوط لولهحمل و نقل- جاده ها، راه آهن، کانال ها و فرودگاه هامحیط زیست- شبکه های تامین آب، سیستم های آبرسانی زیر زمینی و ساخت موانع سیلدریایی- بنادر و سیستم های دفاعی دریاییژئوتکنیک- استخراج از معدن، عملیات خاکی و ساخت پایه
وظایف مشترک در همه زمینه های تخصصی ذکر شده عبارتند از:
بحث و گفتگو درباره تجهیزات لازم با مشتری، کارفرما یا همکارانتحلیل داده های ارسالی توسط ناظران، نقشه کشی و آزمایش مواد و مصالح با استفاده از نرم افزار مدلسازی کامپیوتریآزمایش خاک برای تعیین کیفیت و قدرت پایه سازه مهندس عمران تهیه نقشه ها با کمک نرم افزار طراحی کامپیوتریقضاوت در خصوص امکانپذیری پروژه ها با ارزیابی مواد، هزینه ها، زمان و نیروی کار موجودارزیابی ریسک ها و اثرات محیطی پروژه هاتهیه پیشنهاد برای مناقصه ها، گزارش به مشتریان، مراکز دولتی و سازمانهای برنامه ریزمدیریت، هدایت و نظارت بر پیشرفت هر مرحله از تولیداطمینان از مجهز بودن بخش های مختلف به تجهیزات ایمنی و سلامت و رعایت شدن قوانین و زمانبندی هامهندس عمران معمولا در کنار متخصصانی مانند معماران، مهندسین نقشه کشی، ناظران و پیمانکاران ساختمان کار می کند.
مهارت و توانمندی های مورد نیاز مهندسی عمران
مهارت عالی در فناوری اطلاعات، ریاضیات و علم مهندسی – زیرا در غیر این صورت کارفرما نمی تواند مسئولیت ساخت یک ساختمان چندین طبقه، یک پل که روزانه هزاران خودرو از روی آن تردد می کنند یا ساخت یک تونل را به او بسپاردتوانایی شرح درست و واضح ایده ها و طرح ها – به منظور توان انتقال مفاهیم پیچیده مهندسی به کارگران برای انجام کار یا به کارفرما و یا سرمایه گذار برای حمایت مالی و لجستیکی از پروژهتوانایی تحلیل داده های زیاد، ارزیابی راه حل ها و انجام تصمیم گیری درست – به عنوان مثال اگر به تونل نیایش، پل طبقاتی صدر یا بزرگراه امام علی (ع) در تهران سری زده باشید متوجه شده اید که مهندسین و مدیران این پروژه ها برای انجام موفق آنها از چه پیچیدگی هایی عبور کرده اند و یا اینکه با چه مسایلی در جریان پروژه روبرو بوده اند. وجود موانع مختلف از ساختمان های موجود در مسیر گرفته تا لوله های آب و گاز و فاضلاب و ماشین هایی که در حال حرکت از اطراف محل پروژه می باشند. مطمئنا بدون تحلیل دقیق داده ها و ارزیابی راه حل ها و تصمیم گیری درست اجرای این پروژه ها با موفقیت همراه نخواهد بود.مهارت مدیریت پروژه – زیرا در بسیاری از پروژه های عمرانی مدیران پروژه از بین مهندسین عمران انتخاب می شوندتوانایی انجام پروژه ها در چارچوب بودجه و زمان تعیین شده ( در صورت داشتن مسئولیت پروژه)مهارت کار تیمی و مخصوصا همکاری با اشخاصی که به عنوان کارگر شاید از نظر فرهنگی و اعتقادی با شما تفاوت داشته باشنددانش کامل نسبت به قوانین و مقررات مرتبط – مخصوصا قوانین ایمنی و استاندارد به منظورمهارت نوشتاری – برای تهیه گزارش
مهارت های مربوط به نرم افزارهای تخصصی مهندسی عمران
امروزه نرم افزارهای رایانه ای یکی از مهم ترین ابزارهای کمکی مهندس عمران است که یاری گر او در رسیدن به اهدافش می باشد. اگر به بررسی اجمالی آگهی های استخدامی مهندس عمران بپردازید، متوجه خواهید شد اکثر کارفرماها، شرکت ها و سازمان ها یکی از شرایط جذب مهندس عمران را تسلط بر نرم افزارهای مربوط به حوزه مهندسی عمران قرار داده اند.
بنابراین اگر می خواهید در شغل مهندسی عمران موفق باشید، به راحتی و سریعا بتوانید شغل مناسب و پردرآمدی را در حوزه تخصصی خود یعنی مهندسی عمران پیدا کنید و یا اگر شاغل در این حوزه هستید و می خواهید پله های ترقی را سریعتر طی کنید، مطمئن باشید یادگیری نرم افزارهای تخصصی مهندسی عمران یکی از راه های اصلی و مطمئن برای شماست.
برخی از مهم ترین نرم افزارهای تخصصی و کاربردی مهندسی عمران
ETABS : نرم افزار تحلیل و طراحی انواع سازه های ساختمانی
Auto Cad : نرم افزار طراحی های دو بعدی و سه بعدی و علوم مهندسی مرتبط با نقشه کشی
CSiBridge : نرم افزار طراحی پل ها
Matlab : نرم‌افزاری برای نوشتن برنامه و محاسبات ریاضی در مهندسی
Staad Pro : نرم افزار آنالیز و طراحی سازه های فلزی، بتنی، چوبی، آلومینیومی و سازه های ترکیبی
Plaxis Professional : نرم افزار مهندسی خاک و پی
SAFE : نرم افزار تحلیل و آنالیز اجزای پی و فونداسیون
Revit : نرم افزار مدل سازی و طراحی نقشه های ساختمانی
SAP : نرم افزار طراحی و آنالیز سازه
Ansys : نرم‌افزاری برای تحلیل مهندسی قطعات در تحلیل‌های دینامیکی
Catia: نرم‌افزار طراحی قطعات
Solidworks : نرم‌افزار طراحی قطعات
Tekla Structures : نرم افزار طراحی و مدل سازی بسیار پیشرفته و مدرن سازه های فلزی و بتونی عظیم
فارغ التحصیلان رشته مهندسی عمران در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری می توانند وارد این حوزه شوند. البته در خیلی از مواقع فارغ التحصیلان رشته های دیگر مثل معماری یا شهرسازی نیز وارد شغل مهندسی عمران می شوند.
آینده شغلی، بازارکار و فرصت های استخدامی مهندسی عمران
تواند در پروژه های ساخت جاده ها، ساختمان ها، فرودگاه ها، تونل ها، سدها، پل ها و سیستم های آب و فاضلاب در بخش دولتی و خصوصی مشغول کار شود. در صورت داشتن مدارک عالی، مهندسی عمران می تواند در دانشگاه ها و یا مراکز علمی و پژوهشی کار کند.مهندس عمران (در پروژه های ساخت و ساز) برای اینکه بتواند کار نظارت بر ساختمان را انجام دهد، باید از سوی نظام مهندسی ساختمان پروانه اشتغال به کاردریافت کند. در واقع باید صلاحیت نظارت و طراحی او از سوی مراجع ذیصلاح تایید شود. بسیاری از مراجع مانند شهرداری ها و مراکز صدور پروانه ساختمان، برای صدور پروانه ساخت و یا مجوزهای دیگر، نقشه هایی را می پذیرند که توسط مهندسان دارای پروانه اشتغال تهیه شده باشد و برای کنترل و نظارت نیز باید از این افراد استفاده شود.در ایران آمار دقیقی از میزان اشتغال مهندسان عمران در دسترس نمی باشد ولی طبق مصاحبه های انجام شده با شاغلین این حوزه و اخبار و تحلیل های موجود بازار کار مهندسین عمران به نسبت سایر مشاغل شرایط بهتری دارد و به تناسب میزان بودجه عمرانی دولت تغییر می کند.البته موضوع قابل توجه در مورد وضعیت اشتغال و استخدام فارغ التحصیلان مهندسی عمران همچون سایر فارغ التحصیلان دانشگاهی، عدم تناسب تقاضای بازار کار با تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی می باشد. موضوعی که در چند سال اخیر اغلب دانش آموختگان از آن رنج می برند و در بسیاری از مواقع مجبور می شوند در حوزه ای خارج از تخصص خود اقدام به کار نمایند.بنابراین وضعیت اشتغال مهندسی عمران در ایران همراه تابعی از قوانین و مقررات دولتی و همچنین بودجه عمرانی دولت در هر سال می باشد و از آنجا که بخش خصوصی نیز تابع قوانین و بودجه دولتی رشد و افول می کند، هر گونه تغییر در آن باعث افزایش و یا کاهش تقاضای نیروی کار در بازار نیروی انسانی خواهد شد.
وضعیت استخدام شغل مهندسی عمران در برخی کشورهای جهان
آمریکا – پیش بینی ها نشان می دهد میزان استخدام مهندس عمران بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰، رشد ۱۹ درصدی خواهد داشت. در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل ۱۴ درصد می باشد.
استرالیا – میزان استخدام مهندس عمران در سال ۲۰۱۱، ۴۷.۹ درصد و در پنج سال گذشته نیز در مقایسه با درصد رشد استخدام همه مشاغل (۱۰.۲ درصد)، ۲۶.۴ درصد رشد داشته است. در سال های آتی رشد بسیار زیادی برای آن پیش بینی شده است.
درآمد و حقوق مهندس عمران
در بخش دولتی میزان حقوق و دستمزد مهندس عمران بر مبنای قانون مدیریت خدمات کشوری تعیین می شود.
